Azcona

Azcona , ascona, asconna, azcuna, azkona, azona, hascona, hazcona, asconeta, azconote, ascones, aschone, astone, astonee, azchone, azione, sconis, scones: Cast, «azcona» (venablo, lanza o pequeña arma arrojadiza), abundantes en el periodo medieval.

-Bibl.: voz ezcona en TILANDER, Los fueros de la Novenera; y sobre su etimología la voz «azcona del Diccionario crítico etimológico de la lengua castellana, de J. COROMINAS. Ver más abajo las extensas referencias en Gual, Vocabulario Comercio Medieval.

-1154: "El peon que non fuere en apellido, peche dos mencales et medio et si fuere et nun leuare lança o azcona, peche dos mencales et medio" (1154-1156. SANCHO IZQUIERDO, Fuero de Molina, p. 85) J. Carrasco.
-S. XIII: "Todo omne que firir a uizino de Ledesma o a tendero uizino, con lança, o con espada, o con conchiello (cuchillo), o con azcunna, o con piedra, o con bollón, o con palo, o con fuste, o con tarauullo, o con patino, o con porro o con porra, o con punno en rostro, peche XX morauis". (CASTRO-ONIS, Fuero de Ledesma, 221, & 27) Miguel Gual.
-1253: "Et melius ferrum lancec ualeat quatuor solidos et melius ferrum de asquna ualeat septem solidos, et deaurent ferrum de asquna pro quatuor solidis et deaurent ferrum lancee pro duobus solidis. Et melior asta de lancea ualeat decem solidos. Et asta melior de ascuna ualeat septem solidos". (Ley de tasa portuaria. PORTUGALIAE Monum. Hist., I, 194) Miguel Gual.
-1258: Voz Scones : "Et carga de scones, II denarios." ... "Item de duodena de ferris lancearum et de scones et de venablis: I denarium". (GUAL, Lezda de Cambrils, 121, 128) Miguel Gual.

El Nuevo Dicc. Hist. del español lo data en 1235 en el Fuero de Madrid. ver en este enlace Azcona



@ Miguel Gual Camarena

De: GUAL CAMARENA, M. Vocabulario del comercio medieval. Colección de aranceles aduaneros de la Corona de Aragón (siglo XIII y XIV) , Tarragona (1968)

Ascones (XIII, 108); aschone (III, 50); astone, astonee (VII, 70; III, 50, nota); azchone (XII, 100); azione (III, 50, nota); sconis, scones (XI, 62, 42). — Cast, «azcona» (venablo, lanza o pequeña arma arrojadiza). «Dizen los vizcaínos —afirmó Ayala Manrique en 1693— que es voz propia de su lenguaje y significa arma manual, lança corta, dardo» (apud. Tesoro lexic., v. «azcona»). De origen incierto, tal vez del vasco «azkon» : véase un magnífico estado de la cuestión en Dic. Corominas, con amplia bibliografía.
Citas. En el mercado de Salamanca «non lieue neguno lanza, ni azcona, ni espada, si non a uender» (FSalam., edic. Onis, § 39). En Ledesma se multa con 20 maravedís por herir a vecino con azcunna (FLedesma, edic. Onis, § 27) . La tasa port, de 1253 (en PMH, I, 194) fija el hierro de lanza en 4 sueldos y el ferrum de asqtina en 7; el dorado en 2 y 4 sueldos, respectivamente; y el asta de lanza y asta de ascuna, 10 y 7 sueldos, respectivamente. Cuatro escones munteres se compran en Zaragoza, para la casa real (22 agosto 1303, publ. González Hurtebise, Libros tesorería, 277).
Bibliografía. Tilander, FNovenera, v. «ezcona». Huerta, Vocab. JManuel; Cejador, Vocab. medieval; Pottier, lnventaires y Du Cange: v. «azcona». Keller, Vocab. Alixandre; Dic. Aguiló, DCVB. y Aguado, Glosario JRuiz: v. «ascona». Chabás, Glosario, v. «azcones». Berceo, Sta. Oria, verso 81 («azconas»). Dic. Histor. 1* edic., vv. «ascona»» y «azcona». Poema Alf. XI, edic. Yo Ten Cate, versos 68, 439 y 2158 («asconetas, asconas y azconas»).

Tipo: Armas

La voz ha sido modificada a fecha 2023-05-14.

Referencias documentales de «Azcona»

Fichas de la voz «Azcona», extraídas del archivo del profesor Gual

Fichas de la voz «Azcona», Fundación J. March

Fichas elaboradas por el equipo de investigación de la Beca de la Fundación Juan March y cuyo autor aparece en su parte inferior"