çavaçequia

Çavaçequia, çabaçequia, cauacequia, zabacequia, zabacequier, zabacequiero, zabaçequia, zabaçechia, v. zabazoque, acequiero: Inspector que tiene a su cargo el cuidado, limpieza y distribución de las aguas de una acequia.

-Bibl: GARCIA ANDREVA, Estudio léxico Becerro Galicano, 115; NORTES, Estudio del lexico, 47, v. zabaçechia, çauacequia, cabaçequia; DOZY, Gloss, 356; DCELC, v. zabalmedina, zalmedina (doc. 1300); GONZALEZ TASCON, Glosario de ingenieria civil, 297, v. zabaçequia, cabaçequia, çabaçequia, cauacequia, çauacequia; EGUILAZ, Glosario, 516, v. zabacequia, que cita como regidor de aguas.

-1106: "Carta del agua de Hyruese que yxe de Moncayo, como deve andar por vez e como andava en tiempo de moros, e como trobo en verdat don Fortun Aznarez por turnos de diversa duración, entre uno y once dias; un pueblo aprovechaba "una teylla del agua sobredicha cada dia", y a otro se le asignaba "la tercera part del agua". Todos ellos debían contribuir a limpiar "mondar" la acequia (cequia) en proporción a sus respectivos aprovechamientos ("como prende el agua"). Si no lo hacían y ocurría algún daño, perdían su parte en las agua y debían una "pena" de 100 mrs., los cuales se repartirían , por mitad, entre los zabacequias ("çavaçequias") de Tarazona y de los diez pueblos por un lado, y por otro, los alamís de la acequia en cuestión". (LACARRA, Documentos, n. 101) A. Martín Duque.
-1204: "'Quod contenció fuit inter Petrum Raimundum çavacequia et G. de Basilia ex una parte et nòmines Ilerde". (MIRET, Les cases de templers, 264) José Miguel Gual.
-1238: Carta de población de Alcalá de Monzayo. "El miercoles e el jueves sea de la vega de los ribatos; todos los dias viernes sea de Trayt, e el sabado de los quinyones menores deius la deffesa. Dia adenant vaya los otros dias allí o los cavacequias veran en bien". (LEDESMA, Cartas de población Rº de Aragón, doc. 178,
-1335: Pedro López de Luna, arzobispo de Zaragoza, emite una sentencia sobre varias cuestiones relativas a los turnos de riego. "Mandamus insuper ad vos çavacequias eligi qui çavacequie pignorent indebite recipientes aquam predictam predicta pena centum solidorum iaccensium aplicandorum ut supra cum scriverint vel ad dapnificatis fuerint requisiti quos çavacequias mandamus eligi predictas partes, videlicet tam per partem monasterii supradicti quam per homines universitatis Burgie ita quod unus çavacequiarum sit loci de Burgia ... Volumus etiam quod cequie dicte aque mundetur et paretur eolibet anno intrante novembris ad cognicionem dictorum çavacequiarum qui pro tempore erunt iuxta mensura super dicta inundacione et paracione in latitudine, longitudine et profunditate per partes ordinatas ad expensas partium predictarum.". (RODRIGUEZ LAJUSTICIA, Doc. monasterio Veruela, doc. 90, 149-150) José Miguel Gual.

-Véase NORTES, Estudio del léxico, 47 que aporta las siguientes referencias:
"1124 VEbro I 41: qui contraria uel tortum fecerit uobis in istas aquas peytet mille solidos et prendatis uos illos cum illa iura de uestra çauacequia . — 1145 VEbro II 237: sunt testes qui audierunt: Galindo Acenariz... Gillem Arrechero zabaçechia ... Petro scutero. — 1150 VEbro II 254: sunt testes: Ramón Pere conquengo de Sango Galiç repostero... et Fortaner cabaçequia .".

@ José Miguel Gual López.

Tipo: Oficios

La voz ha sido modificada a fecha 2023-10-01.

Fichas de la voz «çavaçequia», Fundación J. March

Fichas elaboradas por el equipo de investigación de la Beca de la Fundación Juan March y cuyo autor aparece en su parte inferior"