Alfamar

Alfamar, alfamera,, alfanbar, alfambar, alfamares, alfalmar, alfainar, alfanar, v. alamar.- Cast. "alfamar" o "alhamar" Los linguistas ofrecen distintas definiciones, todas en la misma orientación como tapete, cobertor, tapiz o manta, incluso alfombra o ropa usada. EL RAE define "cobertor encarnado", por su pervivencia actual con la voces de alhamar y alfamar. El color rojo indica Corominas que es erróneo al creer el origen desde "ahmar=rojo". Véase la síntesis en CORRAL, Léxico referido a ropas, v. c. 48-49)

-Bibl.: voz "alfamar" en Eguilaz; F. Usagre, edic. Ureña ; Dic. hist. lengua espª. 1ª edic. (doc. S. XIII); Neuvonen, Arabismos, 103-104; y Dozy, Glossaire, v.c., que traduce como tapiz, cobertor.; Santa Rosa, Elucidario, voz "alfanbar” (doc. 1267); Dic. Corominas, voz "alhamar”(1ª doc. 1159-60). Villanueva, Ornamentos, p. 322. ; VICENTE, Aprox. lexico tejidos doc. notarial, v. c.; CEJADOR, Vocabulario, v. alhamar

-Del ár. magrebí "hanbal", tapete para cubrir un banco, alfombra, ropa usada o tapiz. Corominas apostilla el error de la Academia al dar color rojo a esta prenda, por una etimología falsa.

He aqui unos textos:
-1143: "Ad María Gutterriz unum alfambar, et una manta, et una uaca. Ad meam afilladam Sanciam, unum alfambar, et una uaca', (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-1/2 S. XII: "Memoria de censi qui inventus est in domo Eneco Galindez: .... IV flaçatas, VI alfameras". (LACARRA, Documentos, nº 280) A. Martín Duque.
1158-59: "Mando Marine alumpne mee, unam mantam, et unum alfamar, et unum plumazum; ". (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-1159: Pedro Justi funda un hospital en Covarrubias. "et V mantas, et I alfamar, et V plumaços". (SERRANO, Infantado Covarrubias, doc. 23, 58) Miguel Gual.
-1167: vnum lectum cum duobus pulumaribus et cum una alfamar', (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-1181: Ospitali Sancti Marceli meum lectum maius cum cum (sic) alfanar;" (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-S. XII: "Memoria de censu qui inventus est in domo Eneco Galindez...IV flaçatas, VI alfameras" (Aragón, LACARRA, Documentos, núm. 280). Miguel Gual.
-1213: Mando canonicis lectum meliorem cum duobus culcitris et duobus plumariis et duobus facerolis et cum meo cubertorio rubero et cum uno alfamare et pro sauanis mando dúos moropetinos;". (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-1220-1225: "dos culcitris et seys colchis et octo plumaribus et duocedem mantis et quinqué facerolis et undecim linteanibus et quatuor alfamaris et una cortina',". (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-1227: "quatuor mante noue et vna vetus et dos inflado, dos alfainares, vna capa de coro et alia cum manicis" ...", intus in domo mea sunt: IIIes cocearas, un alfalmar, una manta, IIas xumacos, dos lectos.". (Cfr. CORRAL, Léxico referido a ropas, 48) José Miguel Gual.
-1249: En un testamento zamorano se menciona una garnacha con mangas y un alfamar (ACZ. Leg. 18, d. 15). J. L. Martín.
-1286: "mando I más un alfamar viado e una cocedra de lana e un almadraque e una colcha bandada". (VICENTE, Aprox. lexico tejidos doc. notarial, 513) José Miguel Gual.
-1362: Testamento de Juan Fernández de Aguilar, capellán de la iglesia de Covarrubias. "... e la mi cama en que ay una coçedra, e dos cabeçales, e un cobertor, e una colcha, e un alfamar, e dos mantas nuevas e otras tres escasas ...". (SERRANO, Cartulario Covarrubias, doc CLXXXIV, 214) Miguel Gual.
-1378: Gonzalo Sánchez y Rabí Yucef tomaron las siguientes prendas a varios vecinos de Cuéllar: "alfamares, sobrelechos, mantas e cabeçales e pallios e sayas de paño tinto e vesteduras de mogieres". (UBIETO, Col. dipl. de Cuéllar, 253) P. Iradiel.
-1454: En el libro de cámara del conde Pedro de Estúñiga, figura "83. Tres colchones de lienço de la tierra con su lana de los de la cama del conde, my señor, que Dios aya, et de las señoras que traxo Gutyerre que le dio Pedro de Valda. 84. Otro alfamares de amarillo et negro que traxo el dicho Gutyerre que le dio el dicho Pedro de Valda. 85. Otro alfamar de amarillo et colorado traydo que traxo el dicho Gutyerre que le dio el dicho Pedro de Valda.." ... "118. Vn alfamar grande de beras blancas et coloradas 119. Otro alfamar destrado de betas amarillas e prietas." ... "128. Dos alfamares de estrado, el vno de vías verdes e coloradas, et el otro de vias prietas e verdes, los quales dexara Pero Martines de Coriel en casa de Ferrand Ruys.". (CAÑAS, Libro de cámara, 112, 116) José Miguel Gual.

@ Miguel Gual Camarena

Tipo: Tejidos

La voz ha sido modificada a fecha 2023-02-25.

Referencias documentales de «Alfamar»

Fichas de la voz «Alfamar», extraídas del archivo del profesor Gual