Hostiarios

Hostiarios, ostiarios, ostyarios, v. hostias: Caja en que se guardan hostias no consagradas y molde en que se hacen hostias no consagradas. (DRAE). En el mundo medieval estas cajas eran fabricadas por los torneros. También se conoce por Ostiario al oficio litúrgico equivalente al "portero" de una iglesia o convento. (de "ostium" puerta).

-Bibl.: DCECH, v. hostia, que cita hostiario como derivada.; ALONSO, Diccionario medieval, v. c. (1ª doc. Nebrija); DiCCA-XV, v. ostiario, que cita como "Clérigo que ha recibido la primera de las órdenes menores, encargado de la puerta de la iglesia.".; POTTIER, Lexique, v. hostia, ostiario (doc. 1455)

-1284: El rei Pere mana a Bernat escrivà que, per mitjà de Ramon de Riusec, faci donar a Corrado Lancia cinc-cents sous, i que aquest els doni a Jimeno Pérez d’Andosiella per a la seva missió a Tremissèn, si li sembla bé que es faci la missió. "Bernardo Scribe. Mandamus vobis quatenus per Raimundum de Rivosicco faciatis dari incontinenti nobili Corrado Lancee, hostiario maiori domus nostre ac magistro racionali, D solidos regales". (CINGOLANI, Dipl. Pere el Gran, doc. 720, 712) José Miguel Gual.
-1345: Provisió atorgada pel rei Pere III el Cerimoniós, a favor de Pere de Cardonets, inspector dels pesos i mesures de la ciutat de Girona i dels llocs reials del bisbat de Girona, de l’exclusivitat en aquest ofici, de manera que cap oficial reial en fes les funcions: "Intelleximus quod sagiones aliqui et alii absque nostri licencia, usurpando iura nostra, intromittunt se super recognicione et signo nostro imponendo in mensuris et ponderibus in dicta diocesis constitutis et ordinatis, non obstante quod nos fideli hostiario nostro, Petro de Cardonets, et suis perpetuo officium recognoscendi et signandi pondera et mensuras predictas in locis nostris dicte diocesis cum carta nostra". (JULIOL, Llibre vermell de Girona, doc. 17, 46) José Miguel Gual.
-1430: "Item quatro candeleros de fierro, largos, con sus copas e pies, en que se ponen los dichos girios, e otros quatro giriales de madera, blancos pintados, para cada día. Item vn par de fierros para fazer hostias, que fazen dos hostias largas, con vna caxa en que están las hostias, e con su hostiario e forma para las gergenar. Item dos anpollas de estaño.". (VELASCO et alt., Col. doc. de Cuéllar, I, doc. 385, 709) José Miguel Gual.
-1465: Juan de Morillo, tesorero de las casa de la moneda de Segovia recibe oro amonedado y de otros tipos que había tenido en la cámara real Juan de tordesillas. "1 caja redonda de plata blanca nueva, de hechura de hostiario, trabajada de escamas, con su tapadera; pesó 2 mar., 6 oz., 7 rs.". (LADERO-CANTERA, Tesoro del Alcázar, 334) José Miguel Gual.
-1484: 2 ostiarios, 55 mrs. Un ostiario "con la sobre-copa de cáliz", 2.805 mrs. (TORRE ed,, Cuentas Gonzalo Baeza, I, 50) Miguel Gual.
-1485: Un ostiario con sobrecopa, para el Corpus, se valora en 4.435 mrs., "con el oro que lieva el crucifixo e los soajes". (TORRE ed,, Cuentas Gonzalo Baeza, I, 93) Miguel Gual.
-1486: 4 ostiarios de hoja, por 124 mrs., se envían a varias iglesias malagueñas. (TORRE ed,, Cuentas Gonzalo Baeza, I, 134) Miguel Gual.
-1487: 2 "ostiarios de plata, para tener el corpus", con sus cruzetas". ... 4 ostyarios, a 1,5 reales cada uno. (TORRE ed,, Cuentas Gonzalo Baeza, I, 185, 187) Miguel Gual.
-1498: "partio los grados en·la yglesia o differencio en esta manera. hostiario lector exorcista acolito diacono capellan obispo. que fueron .vij. y por el". (DiCCA-XV, v. ostiario) José Miguel Gual.
-1499: Joyas de la reina D. Margarita. "Un ostiario de plata que pesa ...?" (FERRANDIS, Datos doc. Hª. arte español, 50) José Miguel Gual.
-1501: “Vn portapaz de estaño, vn ostiario”. (Inventario Beatriz Galindo. ARROYAL y MARTIN, Ajuar domestico, 11) José Miguel Gual.
-1514: Inventario de los bienes de diego López de Ayala. "Un Hostiario que pesó un marco y dos onzas." ... "Un hostiario que pesó un marco y una onza y siete reales y medio.". (DUQUE DE FRIAS, Testamento de d. Diego López de Ayala, 156) José Miguel Gual.
-1545: Inventario de bienes de Juana la Loca. "vn ostiario de madera" ... "vn ostiario de plata con su cobertor todo dorado e labrado de sizel que peso tres marcos e seis ochabas" ... "vn ostiario pequeño de azabache Heno de sortijas" ... "vna caxa de plata como ostiario labrada de vnas escamillas de buril que peso V onças VI ochabas que por la data desta quenta paresce que se entregó a la marquesa de denia para seruicio de la ynfante dona catalina". (FERRANDIS, Datos doc. Hª. arte español, 238, 242, 244, 254) José Miguel Gual.

@ José Miguel Gual López.

Tipo: Iglesia

La voz ha sido modificada a fecha 2024-03-05.

Referencias documentales de «Hostiarios»

Fichas de la voz «Hostiarios», extraídas del archivo del profesor Gual

Fichas de la voz «Hostiarios», Fundación J. March

Fichas elaboradas por el equipo de investigación de la Beca de la Fundación Juan March y cuyo autor aparece en su parte inferior"