Ipres

Ipres, ipre, iprex, ypre, ypres, yple, iple, ymbres, v. poperinge. Cast. "telas de Iprés", uno de los centros textiles del Flandes Medieval, hoy ciudad belga y producto de exportación grandes cantidades de tejidos a España. Es frecuente confundir con pres, tejido de lana, azul oscuro la mayor de las veces, con tintes rojizos. . Paño de Ipres (Gual documenta "drap d'Ipre de color, panno rayet d'Ipré, drap d'Ipre que no sie vetat, drap d'Ipre listat, drap d'Ipré que sia vetat, bland d'Ipré, pelos blanch d'Ipré, cubertes d'Ipre, vayr d'Ipré, fautre d'Ipré, panno viado d'Ipré, drap vert d'Ipré, blaos e blanqueta de Ipré, ensay de Ipré" y "camelín de blanqueta de Ipré"
En la Península Ibérica se comercia durante el medievo, con las siguientes clases: verdes, azules o "blaos", blancos o "blanquetas", rubios, escarlatas, "rossets", "prietos", estanfots", viados, listados o "viadillos", tintos, brunetas, "cabecoas", "barradetes", "esforciato", "presset vermell", "rayet", "retazado","ensay", "velarte", "feutre", sayas,mayor, menor e incluso prés d'Upré; con estas variedades se confeccionan: "cots", "calses" ," gramallas", "gonelas", "bonetas", "cubertes", "aljubas" , "hopas", "mantones", "caligarum", y otras prendas.
-ALFAU, Nomenclatura, v. ymbres; BARCIA, Dic. etimológico, voz "Ypré".; PEGOLOTTI, Práctica mercatura, ed. Evans, cita "copertura d'Ipro", se citan en Constantinopla, Chipre, Nápoles.; POTTIER, Inventaires, cv. ipres, que cita "Ypres, en Belgique, citée pour l'etoffe d'une cota".; DAY, Douanes de Gênes, v. pannus de Ypra"; POERCK, La drap. med., I, 292-300;

IPRES
-1309: El veger de Barcelona, por orden del rey de Aragón, se apoderaba, por represalias, de 15 piezas de tela de Iprés y 18 de Tournai, pertenecientes a comerciantes narboneses y flamencos. (LAURENT, La Drapería, 181) Miguel Gual
-1357: Un mercader de Pamplona vende 14 codos de mezcla de Iprés, por 14 florines de Florencia. (CASTRO, Catálogo Arch. Gen. Navarra, II, nº 955 y 961) Miguel Gual.
-1358: 28 escudos de oro viejos, por una pica de paño de Iprés, pra hacer gabanes a dos sargentos de armas enviados a Castilla por el rey de Navarra. ... 7 libras, 13 ss. y 10 ds. por 10 codos de paño de Iprés. (CASTRO, Catálogo Arch. Gen. Navarra, III, nº 41, 119) Miguel Gual.
-1361: 16 codos de paño de Iprés y ortos 3 codos de paño de Iprés se otorgan a unos camareros del cardenal de Bolonia y a la hija del infante de Navarra. ... 13 libras y 4 ss. de carlines prietos por 22 codos de un paño verde de Iprés, adquiridas para hacer un cobertor forrado de gris, a 12 ss. el codo. ... 73 ss. y 6 ds. de carlines prietos, por 6 codos de paño verde de Iprés, para forrar un cobertor para el infante de Navarra ... 7 libras, 10 ss. de carlines prietos por 12 codos de paño de Iprés de la chica suert. ... 15 libras de carlines prietos por 24 codos de dos mezclas de Ipres, a 12 ss. y 6 ds. el codo, para los pajes del rey de Navarra. ... 19 libras y 10 ss. de carlines prietos, por 24 codos de dos mezclas de Ipres, para los pajes del rey de Navarra. (CASTRO, Catálogo Arch. Gen. Navarra, III, nº 952, 1034, 1048, 1114, 1115, 1119, 1123) Miguel Gual.
-1268: Panno tinto de Iprés a 2,5 mrs. la vara. Blanqueta de Ipres a 1,5 mrs la vara. (Cortes León-Castª., I, Cortes de Jerez; Cfr. GARCIA RAMILA, Posturas, 608) Miguel Gual.


IPRE/YPRE
-S. XIII: "X pieças de pinpareles o de panno de ymbres (d'ipre) fazen troxiello". (ROUDIL, ed. Fuero de Alarcón, 401, 405) Miguel Gual.
-S. XIII: "Pres d'Ypre", "presset vermell". "presset vert", "presset vermell d'Ipre". (CASTRO, Aranceles, 122-124) Miguel Gual.
-2ª 1/2 s. XIII: Se pierden en una coca catalana, "cota gonela et caperon de uiat d'Ipre, noues, ab pena de coderins" ... "cota, gonela et caperon et tabard de blau d'Ipre". (MIRET, Sermone plebeico, 246) Miguel Gual
-1258: Jaime I ordena comprar para el infante D. Pedro, "calces de presset vermel, calses et calsols de blau e d'Ipre, a XX solidos cana". (MIRET, Itinerari Jaume I, 280) Miguel Gual.
-1258: En Montpellier, "per calces e calsols de blanc d'Ipre", se compra a 20 ss. cana. (SOLDEVILA, Pere infant, 443, doc. 5) Miguel Gual.
-1268: el mejor panno de Ypré e de Doay, 2 maravedís (Cortes Leon-Castª, I, p. 66) Miguel Gual.
-1268: panno de Ypré, 16 sueldos de dineros alfonsis el mejor (CORTES León-Castª.,I, p. 67) Miguel Gual.
-1273: En un inventario, "Pres d'Ypre". (CASTRO, Aranceles, v. pres.) Miguel Gual.
-1293: "III viados de Brugas a 300 maravedís, III viados de Gante a 3000 maravedís, III viados de Roan a 250 maravedís, VII viados d'Ipre con 300 maravedís" (1293, Gaibrois, Sancho IV, I, p. XIV-XV) Miguel Gual.
-1295: En la Ordenanzas de corredores de Perpiñan aparece, "vair d'Ipre", 4 dineros de corretaje ... "cuberta d'Ipre; vair d'Ipre", 4 dineros de corretaje ... "Ffoltre d'Ipre", 1 meala. (ALART, Docts. Roussillon, 110) Miguel Gual.
-1302: Se compran "set canes e mig de drap vert d'Ipre, que costa a rao de trenta sous la cana, 255 sous" ... En Barcelona, por 25 sueldos barceloneses, tres palmos de drap d'Ipre, "a obs de calsses al senyor rey". (GONZALEZ HURTEBISE, Libro de cuentas, 32, 60) Miguel Gual.
-1303: Se compran 6 canas de drap blau d'Ipre, por 216 sueldos y 4 dineros ... Se compran una calçes de bruneta d'Ipre, por 10 ss. ... Se compra un codo y medio de drap d'Ipre, "a obs de fer una boneta en que anasser les vestedures del renyor rey" ... Se compran 10 alnas de drap d'Ipre, por 200 ss. bars., a 20 ss. alna, para vestir a unas nodrizas. (p. 341) ... Un número no determinado de canas de drap de presset vermell d'Ipre, para "gramalla", "gonella", "calsses" al rey, a 55 ss. cana, 295 ss. barc. 3 canes de Barchinona 5 alnes de drap d'Ipré, que son deu alnes e costaren a raó de 20 solidos un alna, qui munta 200 solidos; e per sengles penes genoveses 20 solidos, qui son 40 solidos, e munta per tot 240 solidos barchinonenses (GONZALEZ HURTEBISE, Libros tesorería, p. 117, 171, 258, 291, 341 y 342) Miguel Gual.
-1307: Inventario del almacén de Jean de N'Aldiartz, mercader de telas, de Perpiñán, que se hizo a instancias de su esposa y en virtud de la autoridad judicial. "Item X pecias pannorum coloratorum sive tentz d'Ipre" ... "Item XI pecias pannorum de rayetz d'Ipre" ... "Item III pecias pannorum de sayes d'Ipre" ... "Item II pecias pannorum alborum d'Ipre" ... "Item CXII cubertas d'Ipre" ... "Item L pecias de feutres d'Ipre" ... "Item XXVII cubertas listades d'Iprex integras" ... Item LX cannas et mediam de cubertes d'Ipra listades" ... "Item XXVII cannas pannorum tentz d'Ipre" ... "Item VII. scapolons pannorum tentz d'Ipre, in quibus invenimus II cannas et V palmos". ... "Item XIII scapolonos de cubertes d'Ipre, in quibus invenimus V cannas et III palmos"·. (ALART, Docts. Roussillon, 78-88). M. D. Mateu..
-1316: Para vestidos al rey y a los infantes se sompran 8 canas de "presseto rubeo d'Ipre, ad opus gramasiarum et caligarum" de Jaime II y los infantes, a 98 ss. por cana, son 78 ss. barc. ... "Ad opus caligarum del rey y los infantes ... 7 palmos de "presseto rubeo d'Ipre" (MARTINEZ FERRANDO, Jaime II de Aragón, doc. 211) Miguel Gual.
-1322: 1 pieza "de Ipre" regala Jaime II al sultán de Babilonia. (MARTINEZ FERRANDO, Jaime II de Aragón, 324, doc. 51) Miguel Gual.
-1351: Pedro I, por lo vistoso de la tela, obligó su uso "Me pidieron merçed ...que ordenase e mandase que las barraganas de clérigos trayan pannos viados de Ipre sin adobo ninguno, porque sean conoçidas e apartadas de las duennas ordenadas e casadas. ... que lo vista de viado de Ypre o tiritana viada, o valançina viada e non otro ninguno... que puedan vestir pellias o picote o lienço" (1351, Cortes de León-Castª, II, Valladolid, p14-15) L. Pascual.
-1369: la vara del Ypré mayor, 60 maravedís, la del Ypré menor, 45 maravedís, la de un escarlata de Yplé, 110 maravedís, la de blaos de Yplé, 80 maravedís, la del viado de Yplé, 18 maravedís (Cortes Leon-Castª., II, Cortes de Toro 1369, 29, p. 173; Cfr. CARLE, Mercaderes en Castilla, 323) L. Pascual.
-1373: "Un manto de paño de Ipre, su color bermejo, fecho para muger", en 220 maravedís. ... Un tabardo de paño de Ipre, su color canelado", se valora en 280 mrs. "Una piel de paño de Ypre claro", se valora en 220 mrs. (MENESES, Caballería de alarde, 328, 329) Miguel Gual.
-1394: Ordenanzas de la pañería de Arras, "Item ... que tous les demourans en la dite vile (d'Arras) ... ne puisesent, pour leur vestir, acheter quelconque draps autrez que les drapz qui seront fais et ouvrés en le dite ville ... excepte draps de Bruxelle, draps de Liège, de Monstierviller et de Ypre". (ESPINAS, La draperie, II, 953, doc. 43) Miguel Gual.
-s. XV: la vara de Iplé, 2 maravedís; vara de grana de Yplé, 330 maravedís, vara de Yplés mayores, 190 maravedís (PAZ, Tasas siglo XV, p. 371,358) Miguel Gual.
-1402: Inventario de la mujer de un notario zaragozano. "Hun cot verde de Ipre, nueuo, con las mangas forradas de vayres". (SERRANO SANZ, Inventarios aragoneses, II, 220) Miguel Gual.
-1488: Arancel de los diezmos de la mar de Castilla. "Paño de Ipre mayor, entero", 183 mrs. ... "Paño Ipre mayor, retazado", 168 mrs. ... "Paño de Ipre, menor, entero, 152 mrs. ... "Paño de Ipre menor, retazado", 137 mrs. ... "escarlata de Ipre", 320 mrs. (GONZALEZ, Colección de cédulas, I, 330) Miguel Gual.


IPLI/IPRI
-1253: Ley de tasa portuaria. "Et cobitus de melior uiado de Lila aut de Ipli, esforciato, ualeat unam libram" ... "Et cobitus de stamforte uiadu de Ipri ualeat undecim solidos". (PORTUGALIAE Monum. Hist., I, 193) Miguel Gual.
-1258: Jaime I ordena comprar para el infante D. Pedro, "calces de presset vermel, calses et calsols de blau e d'Ipre, a XX solidos la cana". (MIRET, Itinerario Jaime I, 280) Miguel Gual

YSPRE
-1353: Se compra cierta cantidad 2de vert d'Yspre" ... 6 alnas de drap d'Ypre", por 10,5 escudos. ... 6 alnas de "mesclat d'Ypre, per cotardia a mi e a mo fien", por 8 florines. (FORESTIE, Bonis, II, 468, 469) Miguel Gual.
-1355: 4,5 alnas de drap morat , am (sic) mesclat d'Ypre", a 1,5 florines alna. (FORESTIE, Bonis, II, 469) Miguel Gual.
-1356: "per una causas (calzas) de drap d'Ipre, per mos ops", 1 florin. (FORESTIE, Bonis, II, 492) Miguel Gual.

YMBRES
-S. XIII (ult. 1/4) : "X pieças de pinpareles o de panno de ymbres fazen troxiello". (ROUDIL, ed. Fuero de Alarcón, 401, 405, 580)

@ Miguel Gual Camarena

De: GUAL CAMARENA, M. El primer manual hispánico de mercadería (siglo XIV). Barcelona 1981

Ipra, contra-forts d' (VIII, 27). Véase «drap» : telas de Iprés. Además de los contrafuertes, circularon por la España medieval el paño de color, rayado o listado, blanco, verde, azul, morado, rubio, escarlata, peludo, estamfort, bruneta y otros muchos paños de dicha ciudad.-Pirenne, Draps d'Ypres.-Vidos, 177- 179.-Laurent, Draperie PBas, 61 y 105.-De Poerck, I, 293-300.­ Castro, «Ipré».-Alvar, FSepúlveda, «pres».-Gual, Vocab. comercio medieval, «Ipré».

De: GUAL CAMARENA, M. Vocabulario del comercio medieval. Colección de aranceles aduaneros de la Corona de Aragón (siglo XIII y XIV) , Tarragona (1968)

Ipré, panno d' (V, 8); drap d'Ipré de color (XVI, 7); panno rayet d'Ipré (V, 16); drap d'Ipré que no sie uetat (XIII, 136); drap d'Ipré listat (XII, 133); drap d'Ipré que sia uetat (XIII, 137); blanc d'Ipré (XII, 131); pelos blanch d'Ipré (XIII, 137); cubertes d'Ipré (XVI, 15); vayr d'Ipré (XVI, 16); feutre d'Ipré (XVI, 32); panno d'Ipré (XII, 130). — Cast. «telas de Iprés», uno de los centros textiles más importantes del Flandes medieval; hoy ciudad de Bélgica. «La draperíe d’Ypres -—afirma Laurent, Draperie PBas, 61— s'affirme dés la fin du XIIo siécle comme le centre le plus important de toute la Flandre, du moins au point de vue industriel, tant par le volume de son exportation à Genes, que par la varieté de ses produits». Por la Península Ibérica se comercia durante el Bajo Medioevo, con las siguientes clases de paños de Iprés: verdes, azules o «blaos», blancos o «blanquetas», rubios, escarlatas, «rosset», «prietos», estanforts, viados, listados o «via-diellos», tintos, brunetas, «cabecoas», «barradetes», «esforciato», «presset vermell», «rayet», «retazado», «ensay», «velarte», «feutre», sayas, mayor, menor e incluso prés d'Ypre (éste en un doc. de 1273, cit. Castro, Aranceles, v. «prés»), lo que tal vez excluye la identificación prés = Ipré. Con estas variedades se confeccionan «cots», «calses»,«gramallas», «gonelas», «bonetas», «cubertes», «aljubas», «hopas», «mantones», «caligarum» y otras prendas. Para sus precios véanse citas.
Citas. El codo del mejor panno tinto de Ipli., stamforte uiadu de Ipri y uiado de Ipli esforciato, a 40-11 sueldos y 1 libra, respectivamente (tasa port. 1253, en PMH, I, 193). El panno tinto y la blanqueta d'Ipré, 2,5 y 1’5 maravedís la vara (Cortes Jerez 1268, en Cortes León Cast., I, 65). En Castilla se importan 102 piezas de diversas telas de Ipré, valoradas en 31.210 maravedís, en 1293 (cfr. Gual, Comercio telas s. xiii), las más caras los pannos tintos d'Ipré, a 550 maravedís pieza; los «blaos» y «camelines», a 350; los «viados» y «viadiellos», a 300; y los más económicos, los «cabecoas», «barradetes» y «rossets», entre 140 y 160 maravedís. Drap vert d'Ipré, a 30 sueldos cana (1 mayo 1302, publ. González Hurtebise, Libros tesorería, 32). Unas calçes de bruneta d'Ipré por 10 sueldos (13 febrero 1303, ibíd., 171). Drap blau d'Ipré, a 36 sueldos cana (octubre 1302, ibíd., 117). Drap. d'Ipré, a 20 sueldos alna (15 noviembre 1303, ibíd., 341). En el inventario de un comerciante de Perpiñán (1307, publ. Alart, «Revue des Langues Romanes», IV, 378 y ss.) figuran 76 piezas, 94,5 canas y 8 palmos de pannorum coloratorum sive tentz d'Ipré, rayetz, sayes, pannorum alborum, feutres, tentz y cubertes d'Ipré. A 98 y 100 sueldos cana cuesta el presseto rúbeo d'Ipré, que se compra para confeccionar diversas prendas con destino a Jaime II y los infantes (1316, publ. Martínez Ferrando, Jaime II, doc. 211). La vara del Ypré mayor y menor, a 60 y 45 maravedís; la escarlata, blaos y viado de Yplé, a 110, 80 y 18 maravedís, respectivamente (Cortes Toro 1369, en Cortes León Cast., II, 173, art. 29).
Bibliografía. Pirenne, Draps d'Ypres. Vidos, Noms de villes, 177-179. De Poerck, La drap. Flandr., I, 293-300. Castro, Aranceles y Pottier, lnventaires: v. «Ipré». Alvar, PSepúlveda, v. «prés». Forestié, Bonis, II, 468, 469 y 492. Pegolotti, p. 37 y ss. («coverture d’Ipro»).

Tipo: Centros comerciales

La voz ha sido modificada a fecha 2024-04-10.